'Vanaf jonge leeftijd zoeken mensen aansluiting bij een collectief - een gezin, (sub)cultuur of gemeenschap - en willen erin opgenomen worden, ook als dat betekent: zwijgend toekijken of actief bijdragen aan uitsluiting en wanpraktijken.'
In haar ijzersterke essay De genocidefax (eerder verschenen als Boekenweekessay in 2021) laat Roxane van Iperen zien dat we altijd op zoek zijn naar bevestiging en aansluiting bij een groep, ook als dat betekent: liegen, zwijgen of wegkijken. In helder proza laat ze de voorgeschiedenis van de Rwandese genocide in 1994 zien, en hoe er toen niet werd ingegrepen. Naadloos trekt ze de lijn van haar betoog door naar het heden, naar ons, naar Nederland. Want bovenal is het een essay over ieder individu, en over de gecompliceerde keuze tussen je conformeren aan de groep of je uitspreken over onacceptabel gedrag, met elk risico van dien.

‘Wat hebben de kinderopvangtoeslagaffaire en het misbruikschandaal rond de Amerikaanse miljardair Jeffrey Epstein gemeen met de genocide in Rwanda in 1994? Vooral dit: ze zijn alle mogelijk gemaakt door het zwijgen van de omstanders. In De genocidefax laat Roxane van Iperen zien dat de wegkijkende mens, ook het thema van haar confronterende 4-meivoordracht, overal is... Uit het boekje, dat rustig en trefzeker is geformuleerd, valt de hoop te putten dat wie eenmaal ziet hoe het meeloopmechanisme werkt, beter beslagen ten ijs komt áls het er ooit op aankomt. En dat leidt ook weer tot ongemakkelijke gedachten.’ Hanneke Chin-A-Fo, NRC Handelsblad ****

‘Angst voor schaamte en uitsluiting, zwijgen om zelfbehoud, meedoen voor erkenning: dát is de groef waarin mensen zich voortbewegen.' Roxane van Iperen fileert het groepsproces dat tot zulk onrecht leidde en stelt zichzelf de vraag: wat zou jij doen als het erop aankomt?’ Onno Blom, de Volkskrant

‘Van Iperen lijkt als geen ander in staat om moeilijke thema's onder woorden te brengen. In een volmaakt proza raakt ze de essentie én raakt ze de lezer. Ze doet nergens concessies, niet in haar taalgebruik en niet in haar benadering van het onderwerp. De genocidefax geeft de lezer inzicht in een bloederig stuk geschiedenis, maar het doet meer. Het zet aan tot nadenken en het is onmogelijk om het er niet over te hebben met iedereen die je ontmoet.’ Evy de Brabander, Hebban *****

‘Door de juiste vragen te stellen weet Van Iperen zowel het historische drama, de internationale hypocrisie als het persoonlijke lijden van Dallaire dichtbij te brengen. Ze trekt parallellen met conflicten dichter bij de Nederlandse lezer, maar ook met immoreel groepsgedrag op de werkvloer. Trouw en loyaliteit aan de groep zijn over het algemeen groter dan ons verlangen naar rechtvaardigheid, is de conclusie.’ Dieuwertje Mertens, Het Parool

Deze geheel herziene en van een nieuw voorwoord voorziene editie verscheen op 17 oktober bij Lebowski Publishers.